Эске тулайым продукт

testwiki проектынан
18:58, 10 июнь 2023 өлгөһө; imported>Amherst99
(айырма) ← Алдағы өлгө | Ағымдағы өлгө (айырма) | Киләһе өлгө → (айырма)
Навигацияға күсергә Эҙләүгә күсергә
Номиналь ЭТП бер кешеғә (АҠШ долларҙа, 2008 йылға)
Паритет покупательной способности буйынса ЭТП һәр кешеғә, АҠШ долларҙа, 2008 йылда
* Максимум: Люксембург — 58 600 долл. США * Минимум: Восточный Тимор — 400 долл. США * Среднее по всему миру: 8800 долл. США

Эске тулайым продукт (ингл. gross domestic product, GDP) — макроиҡтисад күрһәткес, илдең йыл буйына етештергән тауарҙар һәм хеҙмәттәр хаҡын күрһәтә. 1934 йылда Саймон Кузнец тарафынан индерелә. Номиналь һәм ысын ЭТП (ингл. nominal and real GDP) була. Номиналь (абсолют) ЭТП һәҙерге һаҡта күрһәтелә. Ысын (инфляция менән) — үткән йыл (йәки башҡа нигеҙ йыл һаҡта) күрһәтелә. Номиналь ЭТП ысын ЭТП-ға бүлеү- ЭТПның дефляторы тип атала.

Төшөнсә

«Экономикс» дәреслеге (К. Р. Макконнелл һәм С. Л. Брю) нигеҙендә Эске тулайым продукт — йыл дауамында ил территорияһында етештерелгән әҙер тауар һәм хеҙмәттәрҙәң дөйөм баҙар хаҡы.[1] Эске тулайым продуктты бөтә тармаҡтарҙың (йәки институциональ секторҙарҙаң) тулайым өҫтәлмә хаҡы, рлюс продукттарға һалымдар (продукттарға субсидияларҙы иҫәпләп сығарғандар һуң аҙыҡ-түлеккә һалым) күләме булараҡ иҫәпләргә мөмкин.[2].

Иҫәпләү ысулдары

  • килемдәр буйынса
  • сығымдар буйынса
  • өҫтәү һаҡы буйынса

килемдәр буйынса

ЭТП = милли килемдәр + амортизация + ситләтелгән һалымдар — субсидиялар — сит илдән таҙа фактор килемдәр (йәки + гастарбайтерҙар таҙа фактор килемдәр, ҡайҙа:
милли килемдәр = эш хаҡы + аренда хаҡы + процент түләүҙәр + корпорация килемдәре.

сығымдар буйынса

Y=C+I+G+Xn, ҡайҙа
Xn=Ex−Im
ЭТП = һуңғы ҡулланыу + капитал йыйыу (фирмаға инвестициялар; станоктар, йыһаҙ алыу)) + дәүләт сығымдары + таҙа экспорт (Экспорт — Импорт).


өҫтәү хаҡы буйынса

ЭТП = өҫтәү хаҡы буйынса ҡушылдығы.
фирманың өҫтәү һаҡы = фирманың килеме — тауарҙы сығарыу хаҡы.

'[3].


ЭТП буынса алдынғы илдәр

Халыҡ-ара валюта фонды исемлеге (2010) Донъя банкы исемлеге (2010) АҠШтың Үҙәк шәйлек идаралығы (2009)
Урын ИЛ ЭТП
(ППС буйынса)
млн. $
— Ер шары 74,384,980
— Европа Берләшмәһе 15,203,145
1 АҠШ 14,526,550
2 Ҡытай 10,119,896
3 Япония 4,323,504
4 Индия 4,000,002
5 Германия 2,944,352
6 Рәсәй 2,230,954
7 Бөйөк Британия 2,181,456
8 Бразилия 2,178,529
9 Франция 2,134,941
10 Италия 1,778,832
11 Мексика 1,564,872
12 Көньяҡ Корея 1,466,125
13 Испания 1,372,720
14 Канада 1,334,143
15 Индонезия 1,032,952
16 Төркиә 968,604
17 Иран 888,355
18 Австралия 883,807
19 Тайвань 824,671
20 Польша 723,032

Сығанаҡ:

Урын Ил ЭТП
(ППС)
млн. $
— Ер шары 76,287,673
— Европа Берләшмәһе -
1 АҠШ 14,582,400
2 Ҡытай 10,084,764
3 Япония 4,332,537
4 Индия 4,198,609
5 Германия 3,071,282
6 Рәсәй 2,812,383
7 Бөйөк Британия 2,231,150
8 Франция 2,194,118
9 Бразилия 2,169,180
10 Италия 1,908,569
11 Мексика 1,652,168
12 Испания 1,477,840
13 Көньяҡ Корея 1,417,549
14 Канада 1,327,345
15 Төркиә 1,115,994
16 Индонезия 1,029,789
17 Австралия 865,043
18 Иран 838,695
19 Польша 754,097
20 Нидерланды 705,601

Сығанаҡ

Урын ил ЭТП
(ППС)
млн. $		 Үсеш
— Ер шары - — - Ҡалып:Спад 3,0 %
— Европа Берләшмәһе 14 820 000 Ҡалып:Спад 4,1 %
1 АҠШ 14 660 000 Ҡалып:Спад 2,6 %
2 Ҡытай 10 090 000 Ҡалып:Рост 9,2 %
3 Япония 4 310 000 Ҡалып:Спад 6,3 %
4 Индия 4 060 000 Ҡалып:Рост 6,8 %
5 Германия 2 940 000 Ҡалып:Спад 4,7 %
6 Рәсәй 2 223 000 Ҡалып:Спад 7,8 %
7 Бөйөк Британия 2 173 000 Ҡалып:Спад 4,9 %
8 Бразилия 2 172 000 Ҡалып:Спад 0,6 %
9 Франция 2 145 000 Ҡалып:Спад 2,5 %
10 Италия 1 774 000 Ҡалып:Спад 5,2 %
11 Мексика 1 482 000 Ҡалып:Спад 6,1 %
12 Көньяҡ Корея 1 459 000 Ҡалып:Рост 0,2 %
13 Испания 1 359 000 Ҡалып:Спад 3,7 %
14 Канада 1 330 000 Ҡалып:Спад 2,5 %
15 Индонезия 1 030 200 Ҡалып:Рост 4,6 %
16 Төркиә 960 500 Ҡалып:Рост 4,7 %
17 Австралия 882 400 Ҡалып:Спад 1,3 %
18 Тайвань 821 800 Ҡалып:Спад 1,9 %
19 Иран 818 700 Ҡалып:Рост 0,1 %
20 Польша 721 300 Ҡалып:Рост 1,7 %

Сығанаҡ

Рәсәйҙең ЭТПһы

2010 йылда Рәсәйҙең ЭТПһы хәҙерге хаҡта 45 166,0 млрд һум булды[5].

<timeline>

Colors= 

 id:lightgrey value:gray(0.9)
 id:darkgrey  value:gray(0.7)
 id:canvas value:rgb(1,1,1)
 id:barra value:rgb(0.6,0.7,0.8)

ImageSize = width:660 height:315 PlotArea = left:50 bottom:25 top:20 right:20 DateFormat = x.y Period = from:0 till:45000 TimeAxis = orientation:vertical AlignBars = late

ScaleMinor = gridcolor:lightgrey increment:1000 start:0 ScaleMajor = gridcolor:darkgrey increment:5000 start:0 BackgroundColors = canvas:canvas

BarData= 

 bar:1995 text:1995
 bar:1996 text:1996
 bar:1997 text:1997
 bar:1998 text:1998
 bar:1999 text:1999
 bar:2000 text:2000
 bar:2001 text:2001
 bar:2002 text:2002
 bar:2003 text:2003
 bar:2004 text:2004
 bar:2005 text:2005
 bar:2006 text:2006
 bar:2007 text:2007
 bar:2008 text:2008
 bar:2009 text:2009
 bar:2010 text:2010
 bar:2011 text:2011
 bar:2012 text:2012

PlotData= 

 color:blue width:20 align:left
 bar:1995	 from:0 till:22908.3
 bar:1996	 from:0 till:22081.8
 bar:1997	 from:0 till:22386.8
 bar:1998	 from:0 till:21190.2
 bar:1999	 from:0 till:22536.0
 bar:2000	 from:0 till:24799.9
 bar:2001	 from:0 till:26062.5
 bar:2002	 from:0 till:27312.3
 bar:2003	 from:0 till:29304.9
 bar:2004	 from:0 till:31407.8
 bar:2005	 from:0 till:33410.5
 bar:2006	 from:0 till:36134.6
 bar:2007	 from:0 till:39218.7
 bar:2008	 from:0 till:41276.8
 bar:2009	 from:0 till:38048.6
 bar:2010	 from:0 till:39762.2
 bar:2011	 from:0 till:41468.4
 bar:2012	 from:0 till:42895.9

TextData= 

 pos:(18,305) fontsize:S text:(млрд. рублей)
 pos:(340,1) fontsize:S text:(год)

</timeline> РФ ЭТП үҙгәреүе(2008 йылдағы хаҡта)[6]

Рәсәйҙең ЭТП үҙгәреше

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010
Номиналь ЭТП 1 428,5 2007,8 2 342,5 2 629,6 4 823,2 7 305,6 8 943,6 10 830,5 13 243,2 17 048,1 21 609,8 26 917,2 33 247,5 41 428,6 38 808,7 45 166,0
Ысын ЭТП
1995 йыл хаҡта 1 428,5 1 377,1 1 396,4 1 322,3 1 407,0 1 547,7 1 626,6 1 703,1 1 827,4 1 959,0 2 084,3 2 238,6 2 419,9
2000 йыл хаҡта 6 748,2 6 505,2 6 596,3 6 246,7 6 646,5 7 305,6 7 677,6 8 041,8 8 632,7 9 249,4 9 846,3 10 574,9 11 431,4
2007 йыл хаҡта 19 473,7 18 772,7 19 035,5 18 026,6 19 180,3 21 098,3 22 174,4 23 216,6 24 911,4 26 705,0 28 414,1 30 516,7 32 988,6
Динамика изменения реального ВВП
үткән йыл алдынан  — 96,4 % 101,4 % 94,7 % 106,4 % 110,0 % 105,1 % 104,7 % 107,3 % 107,2 % 106,4 % 107,7 % 108,1 % 105.6 %
1995 йыла 100,0 % 96,4 % 97,7 % 92,6 % 98,5 % 108,3 % 113,9 % 119,2 % 127,9 % 137,1 % 145,9 % 156,7 % 169,4 %
2000 йылға 92,3 % 89,0 % 90,2 % 85,4 % 90,9 % 100,0 % 105,1 % 110,0 % 118,1 % 126,6 % 134,7 % 144,6 % 156,4 %
2007йылға 59,0 % 56,9 % 57,7 % 54,6 % 58,1 % 64,0 % 67,2 % 70,4 % 75,5 % 81,0 % 86,1 % 92,5 % 100,0 %
Индекс-дефлятор
үткән йылға  — 145,8 % 115,1 % 118,5 % 172,4 % 137,7 % 116,5 % 115,7 % 114,0 % 120,1 % 119,2 % 115,8 % 113,5 %
1995 йылға 100,0 % 145,8 % 167,8 % 198,9 % 342,8 % 472,0 % 549,8 % 635,9 % 724,7 % 870,3 % 1037,5 % 1200,9 % 1363,2 %
2000 йылға 21,2 % 30,9 % 35,5 % 42,1 % 72,6 % 100,0 % 116,4 % 134,6 % 153,4 % 184,2 % 219,6 % 254,2 % 288,6 %
2007 йылға 7,3 % 10,7 % 12,3 % 14,6 % 25,1 % 34,6 % 40,3 % 46,6 % 53,2 % 63,8 % 76,1 % 88,1 % 100,0 %
Инфляция в 2007 году [**]
йыл буйынса  — 1263,2 % 835,0 % 712,6 % 585,5 % 297,7 % 188,8 % 147,9 % 114,4 % 88,1 % 56,6 % 31,4 % 13,5 %
Файл:Real gdp rus.PNG
РФ ЭТП үҙгәреү графигы

Иҫкәрмәләр

  1. ↑ Ҡалып:Книга
  2. ↑ Ҡалып:Cite web
  3. ↑ Матвеева Т. Ю., «Введение в макроэкономику», Издательский дом ГУ-ВШЭ, 2008
  4. ↑ https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/rawdata_2001.text Ҡалып:Webarchive
  5. ↑ http://www.gks.ru/free_doc/new_site/vvp/tab1.xls Росстат: Годовые данные. В текущих ценах (1995—2010 гг.)
  6. ↑ ВВП. Годовые данные. В постоянных ценах 2008 г. (1995—2012 гг.)

Һылтанмалар

«https://ba.wiki.beta.math.wmflabs.org/w/index.php?title=Эске_тулайым_продукт&oldid=55» битенән алынған